Kleinfeld #7. Pułaskiego 9, Skłodowskiej-Curie 3-5.

Kościół, do którego przynależę, ma trochę nietypową budowę. Lektura przewodnika po Kleinfeld wszystko wyjaśnia:

Kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa Pułaskiego 9
Ten wybudowany w 1925 r. budynek miał stanowić siedzibę Towarzystwa Gimnastyków „Naprzód” („Turnverein Vorwärts”), którego szefem był Hermann Seidmann, kamieniarz. Pierwotnie obiekt dzielił się na salę gimnastyczną oraz salę imprezową. Architektem był Carl Hoeppner, a wykonawcą „Nickisch GmbH”. Już w październiku 1926 r. towarzystwo, stojące na skraju bankructwa z uwagi na obciążenia kredytowe i wobec egzekucji sprzętu sportowego z hali, zorganizowało przetarg na wynajem pomieszczeń w celach restauracyjnych. Przetarg wygrał niejaki Zoglowek, ale wydaje się mało prawdopodobne, aby rozpoczął działalność. Już w 1927 r. budynek został bowiem zlicytowany i przejęty przez zarząd kościoła św. Trójcy, a umową z 1 kwietnia 1928 r. oficjalnie zakupiony przez zakon jezuitów. Zlecenie przebudowy budynku na obiekt sakralny otrzymał F. E. Neumann, który złożył też do zaopiniowania aż trzy projekty dzwonnicy. W 1937 r. kościół posiadał już organy, a po wojnie w 1949 r. nastąpiła jeszcze przebudowa ołtarza. Rektorem kościoła został ksiądz Alojzy Starker, autor „Przysięgi antymodernistycznej” z 1911 r. w „Przeglądzie Powszechnym” oraz wydanej w Krakowie publikacji pod tytułem „Położenie religijne wielkich miast”.

Kościół mieści się na skrzyżowaniu dwóch ulic Pułaskiego z Skłodowskiej-Curie. Jeśli pójdziemy w dół Skłodowskiej-Curie to spotkamy dość zapuszczony budynek, ale w przewodniku możemy znaleźć o nim następującą wzmiankę.

Willa Stütza, M. Skłodowskiej-Curie 3
To tutaj w 1924 r. zamieszkał w zaprojektowanej przez siebie willi miejski radca budowlany (Stadtbaurat) Albert Stütz, następca Carla Bruggera na stanowisku, które nazywalibyśmy dzisiaj architektem miejskim. To właśnie Stütz odpowiadał za projekt czy też nadzór wykonawczy nad takimi bytomskimi budynkami użyteczności publicznej, jak I LO im. J. Smolenia, gimnazjum przy ul. Tarnogórskiej (tzw. „Pulokschule” z rzeźbami Tuckermanna) czy gmach Muzeum Górnośląskiego z przylegającą do niego przed wojną Kasą Oszczędnościową. Na swym koncie posiada też takie fundamentalne dla naszego miasta publikacje jak monografia „Beuthen O./S.” z 1929 r. i „Dreistädteeinheit - Beuthen, Gleiwitz, Hindenburg, Landkreis Beuthen” („Trójmiasto – Bytom, Gliwice, Zabrze, powiat Bytom”) z tego samego roku, będącą zapisem planów i wizji „Tripolis”, czyli połączonych w jeden organizm trzech miast w ramach powiatu bytomskiego. Stütz mieszkał w swej willi do 1944 r., zaś dalsze jego dzieje nie są znane.

O wiele ciekawiej prezentuje się następny budynek, o następującej historii:

Willa Rösnera, M. Skłodowskiej-Curie 5
Jest to kolejny manifest architektoniczny, opracowany przez pochodzących z Gliwic, a pracujących głównie we Wrocławiu, braci Paula i Fritza Rodera, i wybudowany w 1925 r. dla mistrza budowlanego, Herrmanna Rösnera. Z nazwiskiem architektów wiąże się historia „Werkbundu”, założonej w 1907 r. organizacji skupiającej architektów, artystów i inżynierów związanych z budownictwem. Jej działalność miała znaczący wpływ na rozwój idei architektury modernistycznej w Niemczech i krajach ościennych. Przewodniczącym w latach 1919-1921 był Hans Poelzig, zaś przewodniczącym śląskiego oddziału na przełomie lat 20. i 30. XX w. był Fritz Roder.
W 1929 r. „Werkbund” zorganizował we Wrocławiu słynną wystawę „WUWA” (od Wohnungs - und Werkraumausstellung = Wystawa mieszkań i miejsc pracy), na której zaprezentowano trzydzieści dwa z trzydziestu siedmiu planowanych początkowo budynków mieszkalnych: były to modelowe domy jednorodzinne wolnostojące, bliźniacze i szeregowe, różne formy budynku wielorodzinnego, modelowe drewniane przedszkole, a także (rozebrane po wystawie) przykładowe gospodarstwo rolne wg projektu braci Roder.
Po wojnie wybudowane przy tej okazji domy jednorodzinne i mniejsze budynki wielorodzinne zostały oddane w wieczyste użytkowanie osobom prywatnym. Bracia Fritz i Paul Roder zaprojektowali jeszcze kilka willi we Wrocławiu, a w naszym regionie odpowiadają za osiedle robotnicze w Zabrzu przy ul. Królowej Jadwigi.
Pierwotny właściciel willi przy ul. M. Skłodowskiej-Curie 5 – Rösner, jak sam wzmiankuje w liście do magistratu, „oddał ją w maju 1928 r. do dyspozycji prezydenta Kaekenbecka” – chodzi o dr. Georgesa Kaeckenbeecka, prezesa Górnośląskiego Trybunału Rozjemczego, który mieszkał w tym budynku do 1937 r.
W tym czasie (1928) swoją siedzibę miał tu Urząd Skarbowy, którym kierował wtedy dr Harupka. Natomiast w 1938 r. w annałach budowlanych pojawił się pod tym adresem Walther Schmieding, nazistowski burmistrz miasta z lat 1933-1945.

W cyklu ukazały się

#0 - Wstęp, #1 - Kwartał Weichmanna, #2 - Willa Schüllera/Willa Schuberta, #3 - Cmentarz, #4 - Willa Danielsena/Willa Rittera/Browar, #5 - Wrocławska 12-44, #6 - Wrocławska 44-62

oraz luźno związane

Kleinfeld przez podwórko

This report was published via Actifit app (Android | iOS). Check out the original version here on actifit.io

Daily Activity, Walking