Błędy poznawcze. Status quo bias. [#81]

Zmiana to złożona sprawa, jej przebieg w pewnym sensie poza kontrolą. A jeszcze mniej kontroli mamy jeśli chodzi o zmiany zachodzące kolektywnie, możemy najwyżej dołożyć swoją niewielką cegiełkę opinii, postaw i wierzeń. Będzie to dość chaotyczny wpis, dopiero teraz wyszedłem z pewnego stuporu, w który wpadłem po rozpoczęciu wojny na wschodzie, wiele jest jeszcze u mnie niepoukładania. Ale to nie problem.

Bardzo ciekawie naszą mądrość kolektywną oddaje język. Nic dziwnego, że duch polskiego narodu, geograficznie położonego na rozdrożu przejawia skłonności konserwatywne. Obszar ten od niepamiętnych czasów był miejscem sporów i przewalania się rozmaitych konfliktów. A więc jeśli coś funkcjonuje w tych zmiennych i trudnych warunkach to może warte jest prezerwacji? Czy ta logika zawsze jest uzasadniona?

Status quo bias.

Lepszy wróbel w garści niż gołąb na dachu to pierwszy przykład jaki przychodzi mi do głowy. Polacy oczywiście nie są odosobnieni w swoim przywiązaniu do tego co znane. Miliony lat ewolucji nauczyły nas bowiem, że powielanie skutecznych strategii zapewnia przetrwanie. To co znane rodzi poczucie bezpieczeństwa, a już sama możliwość zmiany rysującą się na horyzoncie postrzegana jest jako strata. Coś fundamentalnie nieprzyjemnego.

Wydaje mi się, że temat jest ostatnio szczególnie na czasie, sytuacja geopolityczna wskazuje na możliwość zajścia dużych zmian na planszy, kończy się długi cykl rynkowy, powoli i w bólach wyłania się nowe. Nieunikniony i naturalny proces powtarzający się od niepamiętnych czasów. Po raz pierwszy stajemy też w obliczu zagrożeń prawdziwie globalnych. Jak więc podejść do tematu, aby nie skończyć jak ten stryjek, co zamienił siekierkę na kijek? Tak, aby Polak był mądry jeszcze przed szkodą, a może i mógł jej uniknąć?

(Źródło:wikipedia)

Status quo często ciąży nam niczym kula u nogi, każda z wątpliwości ma jednak swój sens i warto rozwarzyć ją z osobna. Jest to pewna mądrość naszej przeszłości. Perspektywa Voice Dialog mówi, że każdy głos jest tutaj dla naszego dobra. I dopiero wysłuchanie "głosów" pozwala nam podjąć trzeźwą decyzję. Przodkowie nas kochają i się o nas troszczą. Wymagają jednak szacunku. Jak to w wielu sytuacjach jednak bywa, na refleksję często brakuje czasu w tym pędzącym świecie. Stąd uproszczenia.

Zaciekłe trzymanie się tego co znane usuwa nam z horyzontu trzeźwe spojrzenie na to co jest możliwe. Wyobraźnia to tak samo istotny proces poznawczy jak analiza. Warto jednak zaznaczyć, że tę szalę można przechylić i w drugą stronę. Sam miałem tendencję do wybiegania w przyszłość, teoretyzowania i odrzucania mądrości doświadczenia a priori, jako skostniałą. Mea culpa. Dopiero biorąc pod uwagę zarówno perpsektywę tego co istnieje i tego co możliwe mamy pełniejszy obraz sytuacji. Piszę, że pełniejszy, no bo wiadomo, nigdy pełen.

I nawet stając w obliczu przyjęcia nowych rozwiązań, które zostały przeanalizowane i uznane za lepsze możemy mieć tendencję do odrzucenia ich tylko dlatego, że nie są perfekcyjne. Innymi słowy szukamy dziury w całym. Jasne, że rynek kryptowalut wciąż podatny jest na manipulacje, jasne, że nie jest to sielanka gdzie każdy jest równy. Faktem jest jednak, że decentralizacja zapewnia transparentność i dobrowolność przystąpienia i wystąpienia z systemu. To wielki skok do przodu. Łatwo to jednak przeoczyć rozważając na przykład o energochłonności Bitcoina. To już nieco inny błąd poznawczy, czasem postrzegany koszt zmiany jest tak wielki, że tylko rozwiązanie perfekcyjne byłoby godne tego wydatku. A to nie tak działa.

Jeszcze innym apsektem jest nasze emocjonalne zaangażowanie. Ta sama energia, która może dawać nam motywację, może też trzymać nas z tyłu. Lata spędzone w jakiejś instytucji lub przy poglądach danego typu poszłyby na marne i trzeba by zaczynać wszystko od początku. A to trudne i bolesne.

Jako naród, lub cywilizacja na szczęście nie musimy podejmować wszystkich decyzji w sposób scentralizowany, a na przestrzeni dziejów kształt naszego świata w coraz mniejszym stopniu formowany jest przez tyranów i władców, a w coraz większym stopniu jest sumarycznym wynikiem synergicznie na siebie oddziałowujących postaw i zachowań jednostek.

Lubię pobujać w obłokach i pomarzyć. Jestem przekonany, że jedt to potrzebne, być może tak, jak jeszcze nigdy. Z mojej perspektywy to co jest możliwe jest tak samo realne, jak to co już istnieje.

Ostatnie wydarzenia we wschodniej Europie są dla mnie przyczynkiem do zastanowienia się jakie jest najlepsze zakończenie dla Polski. To znaczy, dla ludzi żyjących w tej części świata. Wyobraźcie sobie tylko jak wiele mogłoby się zmienić w wypadku zakończenia rosyjskich dążeń imperialnych lub nawet po podziale Rosji na niepodległe republiki. Czy to możliwe? W sytuacji, gdy systemy wychodzą ze stabilnej pozycji stają się one podatne na efekt motyla, nawet stosunkowo niewielkie pchnięcie może przewrócić giganta.

Być może jeszcze jest za wcześnie aby o tym rozmawiać, natomiast już saminamalowanie perspektywy na horyzoncie może zadecydować o kierunku, w którym idziemy.

This report was published via Actifit app (Android | iOS). Check out the original version here on actifit.io

Daily Activity, Walking